Advocatenkantoor Ester - Home - Uw advocaat voor Hillegom, Bollenstreek en Haarlemmermeer

Home

dec 20, 2016

Uitleg van commerciële contracten en entire agreement clausules


Recentelijk heeft de Hoge Raad, ons hoogste nationale rechtscollege, zich uitgelaten over de uitleg van (commerciële) contracten en de daarin steeds vaker voorkomende 'entire agreement'-clausules.

Categorie: Uit de praktijk
Ingezonden door: Paul

Recentelijk heeft de Hoge Raad, ons hoogste nationale rechtscollege, zich uitgelaten over de uitleg van (commerciële) contracten en de daarin steeds vaker voorkomende 'entire agreement'-clausules.

Hoe in een schriftelijke overeenkomst de verhoudingen tussen partijen is geregeld, wordt vastgesteld op grond van de "Haviltex-maatstaf". Volgens deze maatstaf - die al dateert uit 1981 - is het niet voldoende om enkel naar de taalkundige betekenis van de tekst te kijken, maar dient ook gekeken te worden naar:

"de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de betreffende bepaling mogen toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht".

Of deze maatstaf ook op commerciële contracten van toepassing is, staat al langere tijd ter discussie. Uit eerdere arresten kon worden opgemaakt dat bij commerciële contracten tussen professionele partijen, die bij het opstellen van de contracten door juridische adviseurs zijn geadviseerd, beslissend gewicht toekwam aan de meest voor de hand liggende taalkundige uitleg van de overeenkomst. Met name waar partijen gebruik hebben gemaakt van een zogenaamde 'entire agreement'-clausule.

De Hoge Raad heeft nu echter benadrukt dat ook tussen commerciële partijen beslissend gewicht toekomt aan de Haviltex-maatstaf. Daarbij heeft de rechter echter wel de vrijheid om als uitgangspunt groot gewicht toe te kennen aan de meest voor de hand liggende taalkundige betekenis van de omstreden bewoordingen van de overeenkomst.

De vraag doet zich dan voor welke betekenis toekomt aan de opname van een Anglo-Amerikaanse 'entire agreement'-clausule. Kort gezegd strekt een dergelijke clausule er toe dat de inhoud van de overeenkomst bepalend is voor de rechten en plichten van partijen en dat geen rechten kunnen worden ontleend aan eerdere onderhandelingen, afspraken of overeenkomsten. De vraag is of die bepaling ook naar Nederlands recht er toe leidt dat de onderhandelingsgeschiedenis en eerdere afspraken geen rol mogen spelen bij de uitleg van die overeenkomst.


De Hoge Raad overweegt als volgt:

"Opmerking verdient dat een "entire agreement clause" een relevante omstandigheid kan zijn bij de uitleg van een overeenkomst waarvan deze clausule deel uitmaakt (vgl. HR 19 januari 2007, LJN AZ3178, NJ 2007/575). Welke betekenis aan een dergelijke clausule toekomt, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder de bewoordingen van de clausule, de aard, de inhoud, de strekking en de mate van gedetailleerdheid van de overeenkomst waarvan de clausule deel uitmaakt, en de wijze waarop de clausule tijdens de onderhandelingen ter sprake is gekomen en onderdeel van de overeenkomst is geworden."

en

"Daarbij zij aangetekend dat een "entire agreement clause" op zichzelf geen uitlegbepaling is. De clausule heeft een specifieke herkomst en functie in de Anglo-Amerikaanse rechtssfeer en heeft naar Nederlands recht niet zonder meer een bijzondere betekenis. Zij beoogt veelal te bewerkstelligen dat partijen niet zijn gebonden aan eerdere op de overeenkomst betrekking hebbende afspraken die daarmee in strijd zijn, indien die afspraken niet in de overeenkomst zijn opgenomen en de overeenkomst evenmin daarnaar verwijst. De clausule staat evenwel niet zonder meer eraan in de weg dat voor de uitleg van de in de overeenkomst vervatte bepalingen betekenis wordt toegekend aan verklaringen die zijn afgelegd dan wel gedragingen die zijn verricht, in het stadium voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst."

Met andere woorden: een 'entire agreement'-clausule is een relevante omstandigheid voor de uitleg van een overeenkomst, maar de strekking die deze clausule in het Engelse en Amerikaanse recht beoogt (alle afspraken staan in de overeenkomst, waardoor verklaringen of gedragingen voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst niet meer relevant zijn voor de uitleg) wordt niet zonder meer in Nederland erkend.


Hoe de in het contract opgenomen afspraken moeten worden uitgelegd, wordt dus niet door de 'entire agreement'-clausule geregeld, maar dient afzonderlijk beoordeeld te worden. Wel kan de opname van een 'entire agreement'-clausule een factor zijn bij de vraag in hoeverre de onderhandelingsgeschiedenis daarbij een rol mag spelen: als de 'entire agreement'-clausule " geen onderdeel uitmaakt van een gedetailleerd en omvangrijk contract, niet tussen partijen ter sprake is gekomen, maar veeleer als standaardbepaling (in een modelcontract) is opgenomen, dan ben ik met de Advocaat-Generaal van mening dat aan die clausule niet (te) veel waarde gehecht moet worden.

artikel_naam: 

Onze Expertises

Bouwrecht

Advocatenkantoor Ester is thuis op het terrein van het bouwrecht. Niet alleen bij de grote bouwprojecten, maar ook bij de kleinere. Of het nu een groot of klein werk betreft,....

Huurrecht

De dagelijkse praktijk laat zien dat het huurrecht een ingewikkeld recht is. Er gelden verschillende regelingen voor verschillende vormen van huur. Zo gelden er andere regels voor...

Contractenrecht

Iedereen heeft dagelijks te maken met het sluiten van contracten, zowel ondernemingen als particulieren. Of u nu een overeenkomst met een afnemer of leverancier sluit, of een brood bij de bakker koopt.

Wanneer iedereen ....

Advocatenkantoor Ester Hillegom hamer