Home

Uitgangspunt is dat een overeenkomst alleen tussen partijen geldt. Dit is een gevolg van de contractsvrijheid, een van de pijlers van ons rechtsbestel. Naast hetgeen contractspartijen met elkaar zijn  overeengekomen, moeten zij zich ook naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid jegens elkaar gedragen, waarbij grotere partijen in het algemeen iets ruwer met elkaar mogen omgaan dan kleinere.

Dat betekent dat derden in beginsel geen rechten kunnen ontlenen aan een contract waarbij zij geen partij zijn. Maar het is een misvatting dat contractspartijen helemaal geen rekening hoeven te houden met de belangen van derden.

Sinds het arrest Vleesmeesters/Alog weten we al dat een toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) van een contractspartij - onder omstandigheden - ook onrechtmatig kan zijn ten opzichte van een derde:

“Indien de belangen van een derde zo nauw zijn betrokken bij de behoorlijke uitvoering van de overeenkomst dat hij schade of ander nadeel kan lijden als een contractant in die uitvoering tekortschiet, kunnen de normen van hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, meebrengen dat die contractant deze belangen dient te ontzien door zijn gedrag mede door die belangen te laten bepalen.”

Een goed voorbeeld daarvan, besprak ik in een eerdere bijdrage. Daar besprak ik de vraag of wanprestatie van een onderaannemer jegens de hoofdaannemer onrechtmatig kan zijn ten opzichte van de opdrachtgever (de contractspartij van de hoofdaannemer). Kern was dat de onderaannemer (contractspartij) binnen bepaalde grenzen rekening heeft te houden met de belangen van de opdrachtgever (derde), voor zover die zo nauw zijn betrokken bij de behoorlijke uitvoering van de overeenkomst dat hij schade of ander nadeel kan lijden als een contractant (de onderaannemer) in die uitvoering tekortschiet.

Kortom, onder bepaalde omstandigheden kan een (toerekenbaar) tekortschieten in de uitvoering van een overeenkomst onrechtmatig zijn jegens een niet-contractspartij, waardoor de tekortschietende partij schadeplichtig wordt.

Maar een derde kan ook gevolgen ondervinden van (de uitvoering van) een overeenkomst waarbij hij geen partij is. Bijvoorbeeld omdat deze derde afhankelijk is van de uitvoering van dat contract. De vraag doet zich voor of een contractspartij onrechtmatig kan handelen ten opzichte van een derde, zonder dat er sprake is van wanprestatie van zijn zijde.

Ook dat is mogelijk. Ook in zo een situatie moeten contractspartijen acht slaan op de belangen van nauw betrokken derden. Niet is vereist dat de aangesproken partij te kort is geschoten in de nakoming van de overeenkomst waarbij zij partij is om schadeplichtig te zijn ten opzichte van een derde, aldus de Hoge Raad. Met andere woorden, de aangesproken partij doet weliswaar niets verkeerd in de relatie met de contractspartij, maar als daarbij onvoldoende rekening wordt gehouden met de belangen van derden, kan hij onder omstandigheden toch schadeplichtig zijn.

Ik geef een voorbeeld:

U kunt in de relatie met de huurder weliswaar bevoegd zijn de huur te ontbinden, maar kan in die bevoegdheid beperkt worden door de belangen van derden (zoals onderhuurders), zoals in de zaak die speelde bij het Gerechtshof Den Bosch.

Ook in een contractuele verhouding kan je dus niet alleen volstaan met de vraag hoe de contractuele verhoudingen tussen contractpartijen is geregeld. Onder omstandigheden moet ook acht geslagen worden op de belangen van derden, waarbij het niet alleen gaat om situaties waarbij er sprake is van een toerekenbare tekortkoming (wanprestatie). Als bij de uitoefening van rechten niet of onvoldoende het belang van derden wordt meegewogen, kan onder omstandigheden worden aangenomen dat de contractspartij zich zodanig heeft gedragen ten opzichte van een derde dat zij daardoor schadeplichtig wordt.

Laat u dus goed voorlichten omtrent uw bevoegdheden en neem daarbij ook de belangen van nauw betrokken derden mee.

Advocatenkantoor Ester beschikt  over een ruime ervaring op het gebied van adviseren en procederen over contracten en algemene voorwaarden. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op met vragen op dit gebied.