Home

Regelmatig hebben wij te maken met beslag en gevolgen daarvan als de procedure wordt voortgezet in appel. Aan de hand van een recent praktijkvoorbeeld ga ik in op het beslag en de gevolgen van hoger beroep voor het beslag.

Met een conservatoir beslag kan een schuldeiser proberen om voorafgaand of tijdens de procedure betaling van de vordering veilig te stellen. Ik noem dat altijd ‘de koelkast’. Door middel van een conservatoir beslag wordt voorkomen dat vermogensbestanddelen verdwijnen; het verhaalsobject (dat niet alleen kan bestaan uit het geld op bankrekeningen, maar ook uit woningen, auto’s aandelen etc.) wordt in de koelkast gestopt totdat de rechter op de vordering heeft beslist. Als de vordering is toegewezen, mag de schuldeiser uit de koelkast snoepen.

In dit geval was de wederpartij, laten we hem ‘Kees’ noemen, de schuldeiser. Kees had toestemming verzocht en verkregen om beslag te leggen op de bankrekening van cliënte, die we ‘Anita’ noemen. Het leggen van conservatoir beslag is relatief eenvoudig. Een advocaat moet een verzoekschrift indienen bij de voorzieningenrechter van de rechtbank. Er vindt geen zitting plaats. Als toestemming voor beslag wordt verleend, dan legt de deurwaarder het beslag. Als een andere schuldeiser al beslag heeft gelegd, kan het voor Kees nog steeds zinvol zijn om beslag te leggen: in beginsel wordt de opbrengst verdeeld naar rato van ieders vordering, maar dat terzijde.

In het algemeen wordt aan toestemming de voorwaarde verbonden dat binnen een betrekkelijk korte periode, meestal twee en soms vier weken, de procedure wordt opgestart. Als dat niet of niet op tijd wordt gedaan, dan vervalt het beslag automatisch.

Als de rechter de vordering toewijst dan wordt het beslag executoriaal: Kees kan zich op het beslagen goed, in dit geval de bankrekening van Anita, verhalen. Als de vordering wordt afgewezen, dan is het beslag achteraf ten onrechte gelegd. In dat geval kan de Kees aansprakelijk worden gehouden voor de schade die hij met het beslag heeft veroorzaakt.

Kees had de procedure tijdig aanhangig gemaakt, maar zijn vordering werd door de Rechtbank volledig afgewezen. Betekent dit nu ook dat het beslag automatisch komt te vervallen? Het antwoord daarop is negatief, in ieder geval niet altijd.

De wet bepaalt dat het conservatoir beslag niet vervalt als tijdig hoger beroep wordt ingesteld tegen het vonnis in eerste aanleg, en dat deed Kees. Het beslag eindigde dus niet met de afwijzing van de vordering , ook niet omdat deze afwijzing is uitgesproken bij uitvoerbaar bij voorraad verklaarde uitspraak. De afwijzing moet eerst definitief worden. Als hoger beroep ingesteld wordt, is de vordering nog niet definitief afgewezen. Voor het (eerder) beëindigen van het beslag is Anita aangewezen op een vordering tot opheffing, hetzij in de hoofdzaak, hetzij in een afzonderlijk kort geding.

Uitgangspunt daarbij is dat de opheffing van een conservatoir beslag onder meer kan worden bevolen als summierlijk blijkt van de ondeugdelijkheid van het door de beslaglegger ingeroepen recht of van het onnodige van het beslag. Dit brengt mee dat het in de eerste plaats op de weg ligt van degene die de opheffing vordert om aannemelijk te maken dat de vordering ondeugdelijk is of het beslag onnodig is. Los daarvan wordt een belangenafweging gemaakt, waarbij wordt beoordeeld of het belang van de beslaglegger bij handhaving van het beslag zwaarder dient te wegen dan het belang van de beslagene bij opheffing van het beslag. De Hoge Raad heeft hieraan toegevoegd dat een conservatoir beslag naar zijn aard ertoe strekt om te waarborgen dat, zo een vooralsnog niet vaststaande vordering in de bodemprocedure wordt toegewezen, verhaal mogelijk zal zijn, terwijl de beslaglegger bij afwijzing van de vordering zal kunnen worden aangesproken voor de door het beslag ontstane schade. De enkele omstandigheid dat de vordering in eerste instantie is afgewezen, is dus onvoldoende om de opheffing van beslag(en) toe te wijzen. Daarvoor is meer nodig.

In het kort

Door middel van een conservatoir beslag wordt verhaal zoveel als mogelijk zeker gesteld. Als de vordering in eerste aanleg wordt afgewezen, vervalt daarmee het beslag niet van rechtswege. Dat is pas het geval als de beroepstermijn ongebruikt is verstreken.

Dit betekent niet dat daar niets tegen te doen is. De beslagene heeft mogelijkheden om het beslag op te heffen. Daarvoor zal aannemelijk gemaakt moeten worden dat “dat de door de beslaglegger gepretendeerde vordering ondeugdelijk is – waarvoor het afwijzende vonnis in de bodemprocedure niet zonder meer beslissend is – of dat het voortduren van het beslag om andere redenen niet kan worden gerechtvaardigd."

Procederen is een kernactiviteit van Advocatenkantoor Ester. Wij adviseren u dan ook graag over de mogelijkheden en kansen van opheffings-kort geding, zowel namens de beslagene als de beslaglegger.